آموزش فیوژن با اسکای کام: از معرفی تا راه‌اندازی و نکات تخصصی

مقدمه

فیوژن فیبر نوری سال‌هاست که به نقطه‌ی حساس و غیرقابل‌ جایگزین در اجرای هر پروژه مخابراتی تبدیل شده است. جایی که کیفیت یک اتصال تنها به مهارت تکنسین وابسته نیست؛ بلکه به دقت ابزار، ثبات قوس الکتریکی و توانایی دستگاه در هدایت هسته‌ها با میکرون‌های بسیار دقیق بستگی دارد. در میان ده‌ها برند فعال در بازار، اسکای کام (SKYCOM) به دلیل پایداری قوس، دوام میدانی، سادگی رابط کاربری و سرعت بالا، به انتخاب ثابت بسیاری از متخصصان شبکه‌های FTTH، FTTB، دیتاسنترها، شبکه‌های مخابراتی outdoor و پروژه‌های گسترده ISPها تبدیل شده است.

اهمیت یادگیری صحیح فیوژن با دستگاه اسکای کام از آنجاست که کوچک‌ترین خطا در آماده‌ سازی فیبر یا تنظیم پارامترهای دستگاه می‌تواند تلفات را چند برابر کرده و کیفیت یک مسیر نوری را به‌ طور جدی کاهش دهد. به همین دلیل تکنسینی که با اصول و جزییات صحیح کار با SKYCOM آشناست، نه‌ تنها اتصال‌های پایدار و کم تلفات ارائه می‌دهد، بلکه در زمان، هزینه و کیفیت نهایی پروژه نیز نقش تعیین کننده‌ای خواهد داشت. در این مقاله، آموزش فیوژن با اسکای کام ارائه می‌کنیم؛ از معرفی کامل دستگاه، اجزای آن و نکات قبل از شروع کار گرفته تا روش صحیح راه‌اندازی، انجام اسپایس، تنظیمات پیشرفته، کنترل کیفیت، تست نهایی و عیب‌یابی حرفه‌ای. اگر می‌خواهید مثل یک متخصص بین‌المللی فیوژن کنید، این راهنما دقیقاً برای شماست.

SKYCOM چیست و چه مزایایی دارد؟

SKYCOM (شرکت NanJing-SKYCOM و محصولات مرتبط) تولید کننده تجهیزات مخابرات نوری از جمله فیوژن اسپلیسرهای دستی و رومیزی است. مدل‌های متداول این شرکت (مثل T-207H, T-307H, T-308X و… ) معمولاً دارای صفحه‌ نمایش رنگی، حالت‌های اتومات/نیمه‌ اتومات، بزرگنمایی بالا برای دید هسته، باتری قابل‌ اطمینان برای کار میدانی و زمان‌های فیوژن و هیتر کوتاه هستند. این دستگاه‌ها برای کارهای FTTH، پچ‌کوردها، پچیگ و اسپایسینگ در شبکه‌های بیرونی مناسب طراحی شده‌اند.

ابزار مورد نیاز برای فیوژن با اسکای کام

ابزارها: فیوژن اسپلیسر SKYCOM، cleaver (تیغه مناسب T-90x یا توصیه شده)، stripper مخصوص فیبر، آچار مخصوص، هیتر (معمولاً همراه دستگاه)، آدابتورهای نگهدارنده، لامپ یا محیط با نور مناسب، الکل ایزوپروپیل ۹۹%، پنس، کاورهای محافظ (heat shrink sleeves).

مواد مصرفی: کاور حرارتی با طول مناسب (۲۰/۴۰/۶۰ mm)، الکترود یدکی، باتری اضافه (در صورت نیاز)، برچسب و نوار.

ایمنی: استفاده از عینک محافظ هنگام کله کردن یا برش (اگر لازم)، عدم نگاه مستقیم به لیزرهای OTDR/پاور متر، دور نگه داشتن الکترولیت‌ها و رعایت نکات کار با باتری لیتیوم.

آشنایی با اجزای دستگاه اسکای کام و تنظیمات پایه

۱. LCD و منوی دستگاه

نمایشگر دستگاه اسکای کام مهمترین رابط کاربر با سیستم است. این صفحه‌ نمایش معمولاً به‌ صورت رنگی و با رزولوشن بالا طراحی شد تا تکنسین بتواند فیبرها را در دو محور X و Y به‌ صورت دقیق ببیند. در این صفحه تصویر دو سر فیبر قبل از جوش نمایش داده می‌شود و دستگاه با بزرگنمایی بسیار بالا، هسته و کلاد را کاملاً واضح نشان می‌دهد. منوی دستگاه نیز از همین قسمت قابل دسترسی است؛ جایی که می‌توان نوع فیبر، حالت‌های عملیات (اتوماتیک یا دستی)، برنامه هیتر، اطلاعات ذخیره‌ شده، وضعیت باتری و حتی تاریخچه اسپایس‌ها را مشاهده و مدیریت کرد. این بخش عملاً مغز کنترل کننده دستگاه است و توانایی تکنسین در کار با منو، تأثیر مستقیم بر کیفیت اسپایس دارد.

۲. کلمپ‌ها و فیکسچرها

در بخش مرکزی دستگاه، کلمپ‌ها و فیکسچرهای مخصوص قرار دارند که وظیفه نگهداری فیبر را قبل از عملیات جوش بر عهده دارند. از آنجا که فیبر نوری بسیار ظریف است، کوچک‌ترین جابه‌جایی یا لرزش می‌تواند موقعیت هسته‌ها را تغییر دهد و باعث افزایش تلفات شود. فیکسچرها به‌ گونه‌ای طراحی شده‌اند که پس از قرارگیری فیبر برهنه در جای خود، آن را با فشار یکنواخت و ثابت نگه می‌دارند. در بسیاری از مدل‌های اسکای کام، چند نوع نگهدارنده وجود دارد تا انواع کابل‌ها مثل تک‌ فیبر، کابل‌های فلت (FTTH) و حتی پچ‌کوردها را بتوان بدون آسیب در دستگاه قرار داد. دقت در قرارگیری صحیح فیبر در این بخش، قدم اول یک اسپایس تلفات کم است.

۳. الکترودها

قلب یک فیوژن اسپلیسر، الکترودهای آن هستند. الکترودها دو میله فلزی ظریف‌اند که وظیفه ایجاد قوس الکتریکی را بر عهده دارند. هنگامی که دستور اسپایس صادر می‌شود، دستگاه با ایجاد قوس دقیق و کنترل شده بین این دو الکترود، سرهای فیبر را ذوب کرده و آنها را یکپارچه می‌کند. فاصله الکترودها، سطح تمیزی آنها، زاویه قرارگیری و میزان مصرف طول عمرشان همگی روی قدرت و کیفیت قوس اثر می‌گذارند. الکترودهای آلوده یا خراب باعث ایجاد حباب، ذوب نامنظم یا تلفات بالا می‌شوند. به همین دلیل در کار میدانی، نگهداری یک جفت الکترود یدکی و بررسی منظم وضعیت آنها یک الزام حرفه‌ای محسوب می‌شود.

۴. باتری و منبع تغذیه

دستگاه‌های SKYCOM معمولاً با باتری‌های ظرفیت‌بالا عرضه می‌شوند تا تکنسین بتواند در شرایط میدانی بدون نیاز به برق شهری، چند صد اسپایس و گرم کردن کاورها را انجام دهد. این باتری‌ها معمولاً از نوع لیتیوم-یون با برد عملکردی طولانی هستند. با این حال باید همیشه قبل از عملیات، باتری را کامل شارژ کرد تا در میانه کار با افت ولتاژ یا خاموشی ناگهانی روبه‌رو نشوید. همچنین دستگاه امکان استفاده از آداپتور برق مستقیم را هم دارد؛ بنابراین هنگام کارگاه آموزشی یا عملیات داخل اتاق، می‌توان از برق ثابت استفاده کرد تا مصرف باتری کمتر شود.

تنظیمات اولیه و کالیبراسیون قبل از اولین اسپایس

۱. روشن کردن دستگاه و فعال شدن سیستم دوربین

پس از بازکردن درب محافظ و روشن کردن دستگاه، چند ثانیه‌ای زمان لازم است تا دوربین‌های داخلی، سیستم تشخیص تصویر، سنسورها و منوها فعال شوند. دستگاه با بررسی وضعیت اولیه، محیط و حسگرها را آماده انجام عملیات فیوژن می‌کند. در این مرحله تکنسین باید اطمینان حاصل کند که دستگاه کاملاً پایدار روی سطح قرار دارد و لرزش یا حرکت ندارد.

۲. تنظیمات محیط (Environmental Calibration)

بسیاری از مدل‌های اسکای کام پس از روشن شدن، پیشنهاد انجام کالیبراسیون محیطی را می‌دهند. این مرحله برای هماهنگ کردن دستگاه با شرایط واقعی محیط مانند دما، رطوبت و فشار هواست. مقدار دقت دوربین‌ها، فاصله‌ی الکترودها و قدرت قوس الکتریکی توسط این کالیبراسیون تنظیم می‌شود. اگر دستگاه پیام auto-calibration یا calibrate بدهد، حتماً باید این فرآیند را به‌ طور کامل انجام داد. عدم انجام کالیبراسیون می‌تواند باعث قوس ناپایدار، ذوب نامتقارن فیبر و افزایش تلفات شود.

۳. انتخاب نوع فیبر در منو

دستگاه SKYCOM برای هر نوع فیبر پروفایل مخصوص تنظیمات قوس دارد. بنابراین قبل از شروع کار باید در منوی دستگاه، نوع فیبر را انتخاب کنید. این گزینه‌ها معمولاً شامل:

• SM (Single Mode)
• MM (Multi Mode)
• NZ-DS (Non Zero Dispersion Shifted)
• EDF (Erbium Doped Fiber)
• Pigtail / Patchcord

انتخاب صحیح نوع فیبر باعث می‌شود دستگاه توان قوس، مدت زمان arc، سرعت نزدیک‌ سازی رشته‌ها و پروفایل دمای هیتر را دقیقاً مطابق استاندارد فیبر تنظیم کند. اشتباه انتخاب کردن این گزینه، یکی از رایج‌ترین دلایل ایجاد اسپایس‌های پر تلفات است.

۴. بررسی الکترودها

قبل از اولین اسپایس، تکنسین باید وضعیت الکترودها را بررسی کند. موارد زیر باید چک شود:

• نوک الکترودها نباید سیاه، خورده‌ شده یا کربنی باشد.
• فاصله بین آنها باید مطابق استاندارد همان مدل باشد.
• محور قرارگیری آنها نسبت به فیبر باید دقیق و بدون انحراف باشد.
• در صورت نیاز، الکترود باید تمیز یا تعویض شود.
• اگر الکترودها درست کار نکنند، قوس الکتریکی قدرت کافی نداشته و ذوب به‌ صورت ناقص یا نامنظم انجام می‌شود.

۵. تنظیم cleaver و طول برش فیبر

مهمترین مرحله قبل از اسپایس، برش صحیح فیبر (Cleave) است. حتی بهترین دستگاه‌ها هم نمی‌توانند یک برش بد را جبران کنند. پس از استریپ‌ کردن فیبر و تمیزکردن آن با الکل، باید طول بخش برهنه فیبر را دقیقاً طبق استاندارد کاور حرارتی انتخاب کنید؛ معمولاً بین ۱۰ تا ۱۶ میلی‌متر. cleaver باید تیغه سالم و تراز داشته باشد تا زاویه برش کاملاً عمود و سطح آن صاف باشد. اگر برش زاویه‌دار یا لب‌پر باشد، هسته‌ها در زمان فیوژن درست هم محور نمی‌شوند و تلفات به‌ طور چشمگیری بالا می‌رود.

آموزش فیوژن با اسکای کام به صورت گام به گام

۱) آماده‌ سازی فیبر

• روکش خارجی را با stripper بردارید (طول مناسب براساس نوع کاور حرارتی).
• پوشش محافظ پلاستیکی و ژل را کاملاً پاک کنید (الکل ایزوپروپیل).
• با cleaver تیغه‌دار برش تمیز و عمود انجام دهید (زاویه برش ≈ ۹۰°). کیفیت cleave تعیین کننده‌ی حداقل تلفات است.

۲) قرار دادن فیبر در فیکسچر

• فیبرها را در فیکسچر مخصوص قرار دهید؛ مطمئن شوید که انتهای فیبرها کاملاً مماس و درگیره به‌ طور یکنواخت بسته شده‌اند.
• منو را برای نمایش هم‌زمان X/Y فعال کنید تا هسته و کلاد ظاهر شود.

۳) هم‌محوری و alignment

در حالت اتوماتیک، دستگاه با استفاده از دوربین‌ها هسته‌ها را تشخیص و الگین می‌کند. در حالت دستی، از جوی‌استیک یا دکمه‌ها برای تنظیم موقعیت هسته استفاده کنید. دقت کنید که فاصله بین انتهای فیبر (gap) مناسب بوده و انتهای فیبرها تراز باشند.

۴) فیوژن (Arc fusion)

دستور splice را اجرا کنید؛ دستگاه قوس تولید کرده و دو سر فیبر را ذوب و بهم می‌پیوندد. زمان معمول اسپایس باتوجه به مدل و تنظیمات معمولاً بین ۶ تا ۱۲ ثانیه (در مدل‌های سریع‌تر تا ۶ ثانیه) است. پس از اسپایس، نتیجه به صورت عددی (loss estimate) و تصویر نمایش داده می‌شود.

۵) هیتر (Heat shrink protection)

پس از تایید splice، کاور حرارتی را روی محل جوش قرار دهید و آن را در داخل هیتر قرار بدهید. زمان هیتر باتوجه به نوع کاور و برنامه معمولاً ۱۵–۳۰ ثانیه است. نتیجه نهایی باید یک ناحیه محافظ و استحکام کششی مناسب باشد.

۶) تست و ثبت

با پاورمتر یا OTDR تست پیوند را انجام دهید و تلفات واقعی splice را ثبت کنید. بسیاری از دستگاه‌های SKYCOM امکان ذخیره نتایج (تا چند هزار رکورد) را دارند که برای گزارش‌دهی مفید است.

تمیزی فیبر قبل از اسپایس: حتی ذره‌های کوچک کثیفی باعث افزایش تلفات و شکست مکانیکی می‌شوند. از الکل و دستمال بدون پرز استفاده کنید.

کنترل فاصله gap: GAP خیلی بزرگ یا خیلی کوچک هر دو مضرند؛ تنظیم خودکار دستگاه معمولاً مناسب است اما در موارد خاص به تنظیم دستی نیاز دارید.

تعویض الکترود و تنظیم arc: الکترودهای فرسوده یا تنظیم arc نامناسب موجب هاله (bubble) یا سرریز شیشه‌ای می‌شود. دفترچه مدل را برای مقدار arc reference چک کنید و الکترودها را دوره‌ای ریکلوت/تعویض کنید.

محیط کاری: باد، گرد و غبار یا رطوبت می‌تواند عملکرد را تحت تأثیر قرار دهد. مدل‌های SKYCOM معمولاً مقاوم در برابر باد و گرد وغبار هستند اما در شرایط بحرانی از محفظه محافظ استفاده کنید.

خطاها و عیب‌یابی سریع (Troubleshooting)

• تصویر تار یا عدم شناسایی فیبر: لنز/دوربین را تمیز کنید، بررسی کنید که فیبر در فیکسچر درست قرار گرفته باشد.
• تلفات بالا بعد از اسپایس: چک کنید cleave، تمیزی، وضعیت الکترود و تنظیم نوع فیبر در منو.
• عدم روشن شدن یا خطای باتری: باتری‌ها را شارژ کامل کنید؛ برخی مدل‌ها خطای ولتاژ/دما نمایش می‌دهند در محیط سرد باتری عملکرد ضعیف‌تری دارد.
• عدم راه‌اندازی هیتر یا سوختن کاور: اطمینان از قرارگیری صحیح کاور و تنظیم برنامه‌ی هیتر (طول و دما) ضروری است.

نگهداری و سرویس دوره‌ای

• تمیزکاری بعد از هر روز کاری: حذف گرد و غبار از بخش‌های متحرک و دوربین‌ها، تمیزکاری الکترودها با کیت مخصوص.
• تعویض الکترود: بسته به میزان استفاده، هر چند صد تا هزار splice، الکترود را بررسی و در صورت نیاز تعویض کنید.
• بکاپ و آپدیت نرم افزار: فایل‌های ذخیره شده و تنظیمات را پشتیبان بگیرید و در صورت وجود firmware update از تأمین کننده اقدام کنید.

معیارهای کیفی و انتظارات عملیاتی

• تلفات معمولی: برای فیبر SM اسپایس خوب معمولاً تلفات ≈ ۰٫۰۲–۰٫۰۵ dB است؛ برای MM معمولاً کمتر. این اعداد بستگی به نوع فیبر، cleave و شرایط دارد.
• زمان فیوژن و هیتر: مدل‌های مختلف SKYCOM گزارش می‌دهند که زمان اسپایس بین ~۶–۱۰ ثانیه و زمان هیتر بین ~۱۵–۳۰ ثانیه است؛ این مقادیر می‌توانند باتوجه به برنامه تنظیم شوند.

خرید انواع دستگاه اسکای کام

کلینیک تخصصی فیبر نوری ما منبعی مطمئن و حرفه‌ای برای تهیه انواع دستگاه‌ فیوژن اسکای‌کام (SKYCOM) ارائه می‌دهد. در این شرکت می‌توانید مدل‌های کاربردی برای میدانی مثل T-207H، T-307H، T-308X و دیگر نمونه‌های پیشرفته‌تر را با ضمانت کیفیت، خدمات پس از فروش و موجودی قطعات مصرفی (مانند الکترود، کاور حرارتی و باتری) تهیه کنید. علاوه‌ بر فروش، ما پشتیبانی فنی و مشاوره تخصصی نیز ارائه می‌دهیم تا خریدارانی که تازه وارد حوزه فیبر نوری هستند یا تجربه دارند، بتوانند دستگاه مناسب پروژه و بودجه خود را انتخاب کنند و به‌ طور کامل نحوه راه‌اندازی و نگهداری آن را بیاموزند.

سخن آخر

یک دوره آموزشی فیوژن با اسکای کام زمانی واقعاً اثربخش خواهد بود که ترکیب متعادلی از آموزش تئوری و تمرین عملی داشته باشد. یعنی هر جلسه با توضیح مبانی و شناخت دقیق ساختار فیبر آغاز شده و سپس با انجام چند اسپایس واقعی ادامه یابد تا مفاهیم در ذهن تکنسین تثبیت شود. تمرین روی انواع مختلف فیبر مانند SM، MM، NZ-DS و پچ‌کوردها باعث می‌شود کارآموز تفاوت ویژگی‌ها و نحوه تنظیم پارامترهای دستگاه را درک کند.

همچنین بخش عیب‌یابی باید به‌ صورت جدی در برنامه قرار گیرد؛ ایجاد خطاهای کنترل‌ شده و تلاش برای رفع آن‌ها تجربه‌ای می‌سازد که در پروژه‌های واقعی بسیار ارزشمند است. در نهایت، الزام کارآموزان به ثبت دقیق نتایج هر اسپایس از شماره‌گذاری تا ارزیابی OTDR یا پاور متر نه‌ تنها مهارت تحلیل و گزارش‌دهی آن‌ها را تقویت می‌کند، بلکه کمک می‌کند روند پیشرفت و میزان تسلطشان به‌صورت مستند قابل بررسی باشد. این مجموعه فرایندها باعث می‌شود دوره آموزشی نه‌ تنها انتقال دانش باشد، بلکه تبدیل به یک تمرین عملی حرفه‌ای و قابل اتکا برای ورود به بازار کار شود.